नेकपामा दोस्रो पुस्ताले हस्तक्षेप गर्न सक्ला ?

नागरिक मिडिया

२०७७ अषाढ २०, शनिबार मा प्रकाशित ४ साल अघि

काठमाडौं- पार्टी एकता जोगाउन दोस्रो पुस्ताका युवा नेताहरू सक्रिय भएका छन् । दुवै समूहका युवा नेताहरूले स्वतन्त्र र हस्तक्षेपकारी भूमिका खेल्ने सहमति पनि गरेका छन् ।

कृषिमन्त्री घनश्याम भुसालको निवास पुल्चोकमा शुक्रबार बिहान ८ बजे भेला भएका ११ नेताले करिब डेढ घन्टा छलफल गरेका थिए । उनीहरूले पार्टी एकीकरण गर्दा २ जेठ ०७५ मा भएको पाँचबुँदे सहमति र ४ मंसिर ०७६ मा अध्यक्षद्वय ओली र प्रचण्डबीचको जिम्मेवारी बाँडफाँडको सहमतिको जगमा उभिएर नयाँ सहमति गर्नुपर्नेे निष्कर्ष निकालेका छन् ।

पार्टी एकीकरण गर्दा पाँचबुँदे सहमतिको चौथो बुँदामा दुवै अध्यक्षले साढे दुई वर्षमा सरकारमा आलोपालो नेतृत्व गर्ने उल्लेख भए पनि उनीहरूले ४ मंसिरमा नयाँ सहमति गरेका थिए । नयाँ सहमतिअनुसार ओली सरकार र प्रचण्ड पार्टी काममा केन्द्रित हुने गरी जिम्मेवारी बाँडफाँड भएको थियो ।

‘पार्टी एकता गर्ने वेलाको सैद्धान्तिक आधारमा टेकेर एकीकरणपछिका आरोह–अवरोहहरूको समीक्षासहित एकताको सैद्धान्तिक आधारबाट दायाँ–बायाँ भड्किनुहुँदैन भन्ने निष्कर्षसहित मुख्य नेता (ओली र प्रचण्ड)लाई अनुरोध गर्ने निर्णय भएको हो,’ बैठकको निष्कर्ष सुनाउँदै नेता मणि थापाले भने, ‘पार्टी एकताको आधारभूत सिद्धान्तबाट बाहिर नजाने हो भने कसले कुन पद छाड्ने या कसले कुन पद पाउने भन्ने होइन, पहिलेको सहमतिकै जगमा नयाँ सहमति गर्दा पार्टी एकता बचाएर लान सकिन्छ भन्ने हाम्रो भनाइ हो ।’

छलफलमा भुसालसहित नेताहरू सुरेन्द्र पाण्डे, योगेश भट्टराई, जनार्दन शर्मा, प्रदीप ज्ञवाली, शंकर पोखरेल, वर्षमान पुन, शक्ति बस्नेत, विष्णु रिमाल, मणि थापा र टोपबहादुर रायमाझीलगायत सहभागी थिए ।

पार्टी शीर्ष नेताहरू आ–आफ्ना अडानमा रहेकाले नेकपा विभाजनको संघारमा छ । प्रचण्ड–नेपाल समूहले ओलीले अध्यक्ष र प्रधानमन्त्री दुवै पद त्याग्नुपर्ने र ओलीले दुवै पद नछाड्ने ‘बटमलाइन’ बनाएका छन् । यस्तोमा एकताको आधार भत्किएर पार्टी फुट्ने निष्कर्ष निकाल्दै दोस्रो तहका नेताहरूले पार्टी एकताका लागि दबाब दिन अबका बैठकमा गुटबाट माथि उठेर स्वतन्त्र हैसियतका साथ संगठित रूपमै प्रस्तुत हुने सहमति पनि गरेको बताएका छन् ।

संगठित रूपमा प्रस्तुत हुँदा कसैले पनि प्रश्न गर्न नसक्ने उनीहरूको भनाइ छ । अबका बैठकमा ओली, प्रचण्ड या नेपाल समूहभन्दा माथि उठेर पार्टी जोगाउन देश, जनता र आमनेता–कार्यकर्ताको अपेक्षा र भावनाअनुसार भूमिका निर्वाह गर्ने गरी प्रस्तुत हुने उनीहरूको भनाइ छ ।

भेलामा दुई अध्यक्षको सम्भावित मिलनबिन्दुको विषयमा समेत चर्चा भएको थियो । त्यसका लागि २ जेठको सहमतिअनुसार आलोपालो प्रधानमन्त्री चलाउने सहमति कार्यान्वयन गर्ने अथवा ४ मंसिरको सहमतिअनुसार ओलीलाई सरकार सञ्चालन र प्रचण्डलाई पार्टी सञ्चालनको पूर्ण अधिकार कार्यान्वयन गर्दै नयाँ सहमति हुन सक्ने विकल्पमा पनि सामान्य चर्चा भएको एक नेताले बताए ।

त्यसरी अघि बढ्दा वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपालको भूमिकालाई पनि सम्मानजनक व्यवस्थापन गर्ने तथा सरकार सञ्चालनमा सचिवालय वा स्थायी समितिको नियन्त्रण हुने गरी नयाँ विधि बनाएर जान सकिनेबारेमा समेत दोस्रो पुस्ताका नेताहरूबीच कुराकानी भएको थियो ।

बैठकको संयोजन गरेका भुसालले निरन्तर प्रयास गरे सबैलाई स्वीकार्य हुने निष्कर्षमा पुग्ने सकिने बताए । ‘हामीले एकताका आधारहरूमा केन्द्रित रहेर मोटो कुरा गरेका छौँ । औपचारिक रूपले भएका २ जेठ ०७५ र ४ मंसिर ०७६ को सहमतिको आधारमा टेकेर फराकिलो एकताका लागि प्रयास जारी राख्ने र नयाँ सहमतिका आधारमा पार्टीलाई एकता बनाउने निष्कर्ष निकालिएको छ,’ उनले भने ।

एकताको नयाँ आधार खोज्दा अहिले उठिरहेका विषय पनि सम्बोधन हुने उनको भनाइ छ । ‘पार्टीलाई एउटा विधिमा लैजानैपर्छ, त्यो विधि नै नयाँ एकताको आधार हुनेछ । त्यसअन्तर्गत अहिले उठेका एक पद वा दुई पद सबै पर्नेछन् । कुनै हालतमा पार्टी विभाजन हुन दिन्नौँ,’ उनले भने । दुई अध्यक्षको भेटपछि निरन्तर छलफल अघि बढ्ने पनि उनले बताए ।

बैठकमा ओलीनिकट नेताहरू शंकर पोखरेल, प्रदीप ज्ञवाली र विष्णु रिमालले पनि पार्टी र सरकार सञ्चालनका क्रममा प्रधानमन्त्रीबाट कमजोरी भएको स्वीकार गरेका थिए । विशेषगरी दुई अध्यक्षबीचको सहमति कार्यान्वयन गर्ने वातावरण निर्माण नहुनु, वरिष्ठ नेता नेपालसँग पनि पर्याप्त परामर्श नहुनुजस्ता विषयमा कमजोरी हुँदा त्यसले एकपछि अर्को विवादको रूप लिँदै गएको उनीहरूको भनाइ थियो ।

त्यसो त नेता ज्ञवालीले मदनजयन्तीका अवसरमा आयोजित कार्यक्रममा कूटनीतिक सम्बन्धमै आँच पुग्ने गरी आएको प्रधानमन्त्रीको अभिव्यक्तिमा कमजोरी रहेको बताउँदै आएका छन् । ‘पार्टी र सरकार सञ्चालनका क्रममा कमजोरी भएकै छ । समन्वय नहुँदा कुनै शीर्ष नेताले ‘आइसोलेटेड फिल’ गर्ने र त्यसले समस्यामाथि समस्या पैदा गर्दै जाने स्थिति छ,’ ओलीनिकट नेताहरूको भनाइ उद्धृत गर्दै एक नेताले भने, ‘सहकार्यमा कमी हुने कुरा कतिपय व्यक्तिगत स्वभाव र शैली तथा सोच्ने तरिकाको ग्यापले पनि भएको हो भन्ने नै उहाँहरूले सकारात्मक कोणबाट कमजोरी स्वीकार गर्ने कुरा धेरै राम्रो पक्ष हो, त्यस्ता कुरालाई त महसुस गरेर क्रमशः सुधार गरेर लान पनि सकिन्छ ।’

तर, प्रधानमन्त्रीलाई बलात् हटाउन खोज्दा समस्या भड्किनु स्वाभाविक भएको ओली पक्षका नेताहरूको भनाइ थियो । ‘बलात् हटाउन खोज्दा त्यसको प्रतिवाद हुने कुरा स्वाभाविकै छ, त्यसले सकारात्मक सन्देश पनि जाँदैन र पार्टी एकता पनि टुट्ने खतरा हुन्छ, त्यसैले अहिलेको विवादलाई कुशलतापूर्वक अवतरण गर्नुपर्छ, मलाई जबर्जस्ती ङ्याकियो भन्ने हिसाबले जानुहुँदैन,’ एक नेताले भने ।

केन्द्रीय कार्यालय धुम्बाराहीमा केन्द्रीय सदस्यहरूको धर्ना

पार्टीभित्रको अन्तद्र्वन्द्व विधि, प्रक्रिया र प्रणालीभित्र रहेर बैठकबाटै समाधान गरेर पार्टी एकता जोगाउन दबाब दिँदै करिब एक दर्जन केन्द्रीय सदस्यसहित अगुवा कार्यकर्ताले शुक्रबार पार्टी कार्यालय धुम्बाराहीमा तीन घन्टा धर्ना दिएका छन् ।

शुक्रबार दिउँसो १ देखि ४ बजेसम्म भएको धर्नालाई एकता जोगाउने दबाबकै रूपमा शनिबारबाटै देशव्यापी बनाइने केन्द्रीय सदस्य जगन्नाथ खतिवडाले बताए । धर्नामा खतिवडासहित डा. विजय पौडेल, ठाकुर गैरे, रामकुमारी झाँक्री, दिलुकुमारी पन्त, हिमाल शर्मा, प्रेमल खनाललगायत केन्द्रीय सदस्यसहित तीन दर्जन नेता–कार्यकर्ता सहभागी थिए ।

धर्नामा बसेकाले पार्टीभित्र चर्किएको अन्तद्र्वन्द्व बैठक र छलफलबाटै समाधान गर्नुपर्ने, पार्टीको विधि र प्रक्रियाबाट समाधान निकाल्नुपर्नेलगायत प्लेकार्ड बोकेका थिए । केन्द्रीय सदस्य खतिवडाले पार्टीभित्र बढेको विवाद पार्टीभित्रै खुलस्त छलफल गरी विधि र प्रक्रियाअनुसार समाधानमा जानुपर्ने माग गरे । अर्का केन्द्रीय सदस्य ठाकुर गैरेले पार्टी एकता घोषणापछि जनताले दिएको दुईतिहाइ मतको ‘म्यान्डेट’अनुसार पार्टी एकता जोगाउन शीर्ष नेतृत्वले त्याग देखाउनुपर्ने बताए । उनले विधि र प्रक्रियासम्मत ढंगले नै समाधान खोज्नुपर्नेमा जोड दिए ।

रावलसहितका नेतासँग नेपालको परामर्श

यसैबीच वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपालले नेताहरू भीमबहादुर रावल, रघुजी पन्तलगायत नेतासँग छलफल गरेका छन् । त्यस्तै, प्रचण्ड र नेपालबीच टेलिफोन संवाद भएको उनीनिकट स्रोतले जनाएको छ । बिहीबारको स्थायी कमिटी बैठकले पार्टी एकता गम्भीर संकटमा पुगेकाले एकता जोगाउन शुक्रबार दिनभर औपचारिक, अनौपचारिक गृहकार्य गर्ने निर्णय गरेको थियो । त्यसअनुसार नै सचिवालय र स्थायी कमिटीका नेताहरू भेटघाट र कुराकानीमा सक्रिय छन् । – हिमालपाेष्टबाट